Dark Star Safari door Paul Theroux is het verhaal van de reis van de auteur over land van Caïro naar Kaapstad met alle avonturen, mensen en plaatsen die hij op het hele continent tegenkomt.
Paul Theroux reisde in de eerste helft van 2001 van noord naar zuid door Afrika. Beginnend in Caïro, reisde hij over de Nijl in Egypte, door Soedan, Ethiopië, Kenia, Oeganda, Tanzania, Zambia, Malawi, Zimbabwe, Mozambique, Zuid-Afrika en Swaziland . Hij reisde voornamelijk met het openbaar vervoer, waaronder treinen, boten, bushtaxi’s, bussen, veewagens, gehuurde Land Rovers, kano’s en liften. Als jonge twintiger was Theroux naar Afrika gekomen om les te geven op het platteland van Malawi als vrijwilliger van het Peace Corps en dus was deze reis, 40 jaar later, deels een sentimentele reis, maar ook om te zien hoeveel er sindsdien is veranderd.
Het boek begint in de Egyptische hoofdstad Caïro en gaat zuidwaarts naar het land van de Nubiërs, Soedan. Theroux reist helemaal naar beneden in Kenia en gaat dan westwaarts naar Oeganda. Hij praat met vrienden in Kampala, waar hij enkele jaren eerder had gewoond. Hij neemt een veerboot over het Victoriameer naar Mwanza in Tanzania en vervolgens de trein naar Dar es Salaam. Een andere trein brengt hem naar Mbeya in het zuiden van Tanzania voordat hij Malawi binnengaat, waar hij de school bezoekt waar hij als jonge man lesgaf. Dit is waarschijnlijk het meest demoraliserende punt van de hele reis, aangezien hij de impact beoordeelt van buitenlandse hulp gedurende de 40 jaar sinds hij daar was. Na de verhandeling over ontwikkeling (of het gebrek daaraan) reist hij via de Zambezi-rivier Mozambique binnen. Het volgende land is Zimbabwe waar hij de effecten van Mugabe’s regime op blanke boeren ervaart. Eindelijk bereikt hij Zuid-Afrika en de luxe van de Blue Train tussen Johannesburg en Kaapstad. Theroux’ samenvatting na deze reis onthult een teleurstelling in de “hulp” die buitenlanders naar het continent hebben gegooid, maar ook de vreugde die hij ervoer bij het ontmoeten van mensen terwijl hij reisde:
“Afrika is materieel meer vervallen dan het was toen ik het voor het eerst kende, hongeriger, armer, lager opgeleid, pessimistischer, corrupter, en je kunt de politici niet onderscheiden van de medicijnmannen. Niet dat Afrika één plaats is. Het is een verzameling van bonte republieken en louche chiefdoms. Ik werd ziek, ik strandde, maar ik verveelde me nooit. In feite was mijn reis een genot en een openbaring.”
Dark Star Safari is een interessant verslag van de reizen van Theroux, vooral omdat hij door Afrika reist op een manier die de meesten niet durven. Hij is zeer negatief over het werk van buitenlandse ontwikkelingsorganisaties, wat niet geheel oneerlijk is, daar ben ik het mee eens. Door het hele boek heen blijft Theroux’ stijl echter geestig en onderhoudend.
Paul Theroux’ verslag van zijn reis over land van Caïro naar Kaapstad in Dark Star Safari volgt zijn andere verhalen over epische reizen over land zoals Op de ijzeren haan rijden in China en twee boeken over de Zijderoute. Misschien vind je het leuk om de humor en het inzicht van Theroux te contrasteren met die van Sihle Khumalo Dark Continent My Black Ass. Khumalo reisde ook met het openbaar vervoer door heel Afrika van Kaapstad naar Caïro, maar hij heeft een heel ander perspectief als inwoner van het continent en richt zich meer op reizen dan op de impact van buitenlandse interventie.